یکی از روغن های بسیار مهم و کاربردی در خودروها، روغن هیدرولیک است که وظیفه آن انتقال قدرت و روان کنندگی است. استفاده از هیدرولیک و روغن هیدرولیک مزایای زیادی دارد. این روغن باعث می شود که فرمان بهتر حرکت کرده و قدرت حرکت را به فرمان خودرو و دیگر قسمت های هیدرولیکی خودرو منتقل نماید.
روغن هیدرولیک در خودرو به عنوان یک سیال، قطعات را به حرکت در آورده و یا در به حرکت در آوردن آن ها سرعت می بخشد. این روغن دارای دو نوع بوده که به بازار لوازم خودرو عرضه می شود. نوع روغن نفتی و نوع روغن سنتتیک که برای منتقل کردن قدرت از عامل های فشار و جریان بهره می گیرند که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
شاید تصور کنید که از روغن های هیدرولیک فقط برای سادگی چرخش فرمان خودرو استفاده می شود، اما این روغن کاربردهای زیادی در صنایع دارد. به عنوان مثال در خودروهای سنگین و یا جرثقیل، جک و پمپ می تواند مورد استفاده قرار گیرد، زیرا می تواند با قدرت زیادی آن ها را به حرکت در آورد.
روغن های هیدرولیک سنتتیک (مصنوعی)
این روغن ها از مواد طبیعی موجود در طبیعت ساخته می شوندروغن هیدرولیک های سنتتیک به محیط زیست آسیب وارد نمی کنند و اگر نشت کنند هیچ گونه خطری برای انسان و محیط زیست ندارند. این روغن ها از قیمت بالایی برخوردار هستند.
روغن های هیدرولیک نفتی (معدنی)
همان طور که از نامشان پیدا است، از مواد نفتی تولید می شوند و برای محیط زیست خطری جدی محسوب می شوند. این مواد اگر نشت کنند و وارد طبیعت شوند خطرات جدی برای سلامت انسان و محیط زیست اطراف آن ایجاد می کنند. این روغن ها از قیمت مناسبی برخوردارند و بیشتر روغن های موجود در بازار از همین نوع می باشند.
ویژگی های روغن هیدرولیک مناسب
قابلیت روانکاری برای کاهش سایش اجزای متحرک بر هم ساینده در هر دما و فشار
بالا بودن و استحکام لایه نازک روانکاری جهت جلوگیری از اصطکاک و سایش اجزای متحرک
پایداری ترکیب روغن از لحاظ شیمیایی
کم و ثابت بودن تغییرات لزجت روغن در اثر تغییر دما
ناچیز بودن کشش سطحی روغن هیدرولیک جهت جلوگیری از کف کردن
تشکیل فوری امولسیون هنگام ترکیب با آب جهت جلوگیری از تغییر لزجت
تعویض روغن هیدرولیک
روغن هیدرولیک هم مانند سایر روغن های خودرو مصرفی است و می بایست بعد از گذشت زمان خاصی آن را تعویض نمود. روغن هیدرولیک سبب چرخش راحتتر فرمان خودرو میشود اما وظایف دیگری را نیز بر عهده دارد که از جمله آنها باید به خواص روانکاری و ضد خوردگی آن اشاره کرد. با گذشت زمان، به مرور این خواص کاهش پیدا میکنند و همچنین، رسوبات و آلودگیها نیز به مرور در بخشهای اصلی مانند پینیون و کاسهنمد آن جمع میشوند. بنابراین، باید در دورههای زمانی مشخصی، این روغن را تعویض کرد.
اما سوال اصلی اینجاست که چه موقع باید روغن هیدرولیک را تعویض کرد. جواب این سوال در دفترچه راهنمای خودرو وجود دارد. البته در بسیاری از دفترچههای راهنمای خودرو اشارهای به این موضوع نشده است به همین دلیل زمانی که رنگ روغن هیدرولیک تیره یا مشکی بود و یا هر ۸۰ هزار کیلومتر، بایستی این روغن را تعویض کرد. علاوه بر این، اگر صداهایی از پمپ هیدرولیک شنیده میشود باید نسبت به تعویض روغن و هواگیری مدار اقدام کرد.
انواع روغن هیدرولیک موجود در بازار ایران
امروزه چندین شرکت معتبر ایرانی در حال تولید روغن هیدرولیک با کیفیت و استانداردهای روز دنیا می باشند که برخی از مهمترین این شرکت ها بهران، پارس و ایرانول هستند که انواع روغن هیدرولیک های زیر را تولید می کنند.
روغن هیدرولیک H
روغن مناسب برای سیستم های هیدرولیک و پرسهای سبک و سنگین است. این محصول با استفاده از روغن پایه معدنی مرغوب و مواد افزودنی مناسب تهیه می شود.
روغن هیدرولیک T
روغن هیدرولیک مرغوب با شاخص گرانروی بالا که برای روانکاری دستگاه های هیدرولیکی که در محدوده دمایی متغیر کار میکنند پیشنهاد می شود.
روغن هیدرولیک HP
روغن مناسب برای روانکاری انواع سیستم های هیدرولیک است. این محصول از نوع بدون خاکستر (Ashless) و عاری از فلز روی (Zn) است و به همین دلیل برای استفاده در دستگاه های هیدرولیکی که دارای آلیاژهای نرم و رنگی (نقره و برنز) هستند، پیشنهاد می شود.